Δευτέρα
Υπήρχε το έθιμο που αποδείκνυε την τιμιότητα, την καθαρότητα της νύφης. Σύμφωνα με αυτό το πρωί της επόμενης ημέρας τα πεθερικά έμπαιναν στο δωμάτιο των νεόνυμφων και έπαιρναν το ματωμένο σεντόνι. Το χωριό που ήταν συγκεντρωμένο έξω από το σπίτι του γαμπρού περίμενε για να χειροκροτήσει την έντιμη κοπέλα και να χορέψουν με το σεντόνι. Οι γονείς έβγαιναν υποδείκνυαν το σεντόνι και έλεγαν: «άξια η νύφη μας, καλή η νύφη μας, τυχερός ο γιος μας». Σε κάποιες περιοχές πάλι, αυτό το έθιμο γινόταν από το προηγούμενο βράδυ κατά τη διάρκεια του γλεντιού.
Άλλο έθιμο πάλι που γινόταν τη Δευτέρα το πρωί, ήταν να ξυπνήσει η νύφη πρώτη, να ετοιμάσει μία κανάτα με νερό και να πάει στον πεθερό και την πεθερά να πλυθούν. Τους δώριζε και από ένα πισκίρ(ι), για να σκουπίζονται. Εκείνοι την πλήρωναν συμβολικά και έδιναν την ευχή τους:
«όσου στ’μόν(ι) κι υφάδ(ι) έχει τούτου του πισκίρ(ι), τόσ(οι) χρόν(οι) να ζήσ’τει, κι τόσις κα’ουσίνις να πιράσ’τει».
(όσο στημόνι και υφάδι έχει αυτή η πετσέτα, τόσα χρόνια να ζήσετε και τόσες καλοσύνες να περάσετε).
Στη συνέχεια, έρχονταν και οι μπράτμ(οι) με τα όργανα, για να κάνουν Σλάτκα ρακί (το έθιμο της γλυκιάς ρακής). Κερνούσαν ρακί και αντί, για μεζέδες, έδιναν μιντούδις (καραμελίστες) ή πιταούδις ζάχαρ(ι)ς (τετράγωνες παστίλιες ζάχαρης) και τα μπρατίμια έφτιαχναν τη μηλιά (ένα ξερό κλωνάρι κέδρου ή μηλιάς με παρακλάδια), τη στόλιζαν με πολύχρωμες κορδέλες, τη στερέωναν σε ένα σταθερό πλακέ ξύλο και την τοποθετούσαν πάνω στο τραπέζι. Όποιος ερχόταν, έπινε λίγο ρακί, έτρωγε την καραμελίτσα και έριχνε τον οβολό του στη μηλιά λέγοντας:
«Αϊντι, απου τ’ιμένα λίγου κι απ’ τουν Θιό πουλύ»
(από μένα λίγο κι από το Θεό πολύ).
Τη μηλιά την έφτιαχναν και στο σπίτι της νύφης και του νούνου. Το βραδάκι, τα μπρατίμια έφτιαχναν την ντουντού. Έπαιρναν ένα γαϊδουράκι, το έντυναν με δυο παντελόνια στα τέσσερα πόδια, το στόλιζαν με λουλούδια, το σαμάρωναν και πήγαιναν στο πατρικό σπίτι της νύφης και του νούνου, για να πάρουν τη μηλιά και τα χρήματα που είχαν μαζέψει και να τα παραδώσουν στη νύφη, αφού πρώτα της ζητούσαν διάφορα αλληγορικά πράγματα, τα οποία η ίδια έπρεπε να τα καταλάβει και να τους τα δώσει. Της έβγαζαν με λίγα λόγια την ψυχή, ώσπου να της παραδώσουν τη μηλιά και μ’ αυτόν τον τρόπο δοκίμαζαν τη νοημοσύνη, την υπομονή και την αντοχή της.
Αφού τελείωνε κι αυτή η διαδικασία, πριν από τη δύση του ηλίου, τα μπρατίμια έπαιρναν την κέσκα, τη χόρευαν δυο-τρεις χορούς, την ξετύλιγαν και την κατέβαζαν από το κοντάρι, τραγουδώντας τραγούδια του γάμου.
Πηγή: Θεοδώρα Σπ. Μηνούδη, ΘΡΑΚΗ Αντίλαλοι της Ανατολικής Ρωμυλίας, από τις εκδόσεις του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης & Παράδοσης.
Άλλο έθιμο πάλι που γινόταν τη Δευτέρα το πρωί, ήταν να ξυπνήσει η νύφη πρώτη, να ετοιμάσει μία κανάτα με νερό και να πάει στον πεθερό και την πεθερά να πλυθούν. Τους δώριζε και από ένα πισκίρ(ι), για να σκουπίζονται. Εκείνοι την πλήρωναν συμβολικά και έδιναν την ευχή τους:
«όσου στ’μόν(ι) κι υφάδ(ι) έχει τούτου του πισκίρ(ι), τόσ(οι) χρόν(οι) να ζήσ’τει, κι τόσις κα’ουσίνις να πιράσ’τει».
(όσο στημόνι και υφάδι έχει αυτή η πετσέτα, τόσα χρόνια να ζήσετε και τόσες καλοσύνες να περάσετε).
Στη συνέχεια, έρχονταν και οι μπράτμ(οι) με τα όργανα, για να κάνουν Σλάτκα ρακί (το έθιμο της γλυκιάς ρακής). Κερνούσαν ρακί και αντί, για μεζέδες, έδιναν μιντούδις (καραμελίστες) ή πιταούδις ζάχαρ(ι)ς (τετράγωνες παστίλιες ζάχαρης) και τα μπρατίμια έφτιαχναν τη μηλιά (ένα ξερό κλωνάρι κέδρου ή μηλιάς με παρακλάδια), τη στόλιζαν με πολύχρωμες κορδέλες, τη στερέωναν σε ένα σταθερό πλακέ ξύλο και την τοποθετούσαν πάνω στο τραπέζι. Όποιος ερχόταν, έπινε λίγο ρακί, έτρωγε την καραμελίτσα και έριχνε τον οβολό του στη μηλιά λέγοντας:
«Αϊντι, απου τ’ιμένα λίγου κι απ’ τουν Θιό πουλύ»
(από μένα λίγο κι από το Θεό πολύ).
Τη μηλιά την έφτιαχναν και στο σπίτι της νύφης και του νούνου. Το βραδάκι, τα μπρατίμια έφτιαχναν την ντουντού. Έπαιρναν ένα γαϊδουράκι, το έντυναν με δυο παντελόνια στα τέσσερα πόδια, το στόλιζαν με λουλούδια, το σαμάρωναν και πήγαιναν στο πατρικό σπίτι της νύφης και του νούνου, για να πάρουν τη μηλιά και τα χρήματα που είχαν μαζέψει και να τα παραδώσουν στη νύφη, αφού πρώτα της ζητούσαν διάφορα αλληγορικά πράγματα, τα οποία η ίδια έπρεπε να τα καταλάβει και να τους τα δώσει. Της έβγαζαν με λίγα λόγια την ψυχή, ώσπου να της παραδώσουν τη μηλιά και μ’ αυτόν τον τρόπο δοκίμαζαν τη νοημοσύνη, την υπομονή και την αντοχή της.
Αφού τελείωνε κι αυτή η διαδικασία, πριν από τη δύση του ηλίου, τα μπρατίμια έπαιρναν την κέσκα, τη χόρευαν δυο-τρεις χορούς, την ξετύλιγαν και την κατέβαζαν από το κοντάρι, τραγουδώντας τραγούδια του γάμου.
Πηγή: Θεοδώρα Σπ. Μηνούδη, ΘΡΑΚΗ Αντίλαλοι της Ανατολικής Ρωμυλίας, από τις εκδόσεις του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης & Παράδοσης.